Mobiliteit is een onderwerp dat in de afgelopen periode steeds meer onder de aandacht is gekomen. Het beleid in Tilburg is drastisch veranderd van een auto eerst beleid naar een beleid waar autogebruik niet meer leidend is voor de inrichting. Het gesprek van hoe we openbaar vervoer in al zijn facetten willen regelen voor ons gemeente is een discussie waarbij de Tilburgse Raad en het College het heft in eigen hand moet nemen over keuzes voor de eigen stad. We kunnen dan samen met de provider keuzes maken van waar de lijnen lopen en hoe we de stad beter bereikbaar kunnen maken.
Concessie
In Brabant is het openbaar vervoer – het busvervoer – aanbesteed in drie gebieden (concessies). Dit zijn aanbestedingen die zijn uitgezet door de Provincie en waarop busbedrijven vervoer aanbieden. De drie concessiegebieden zijn Brabant-Oost, Brabant-West, en Zuidoost Brabant. De stadsdienst Tilburg maakt onderdeel uit van de concessie Oost Brabant. Tilburg zit dus in één concessiegebied, samen met onder meer: Den Bosch, Waalwijk, Oss en Boxmeer.
Wij vinden één concessie voor de regio Hart van Brabant, waar we toch al veel beleid mee samen delen, veel logischer aangezien ook ‘Mobiliteit’ als beleidsterrein bij de regio Hart van Brabant ligt. 
Openbaar vervoer is voor veel inwoners van Tilburg de enige manier van vervoer. In de gedachten van de provincie over het ontwikkelen van personenvervoer wordt nagedacht om het speciaal onderwijs, gehandicapten en ouderen vervoer ook langs de provinciale concessie te laten gaan lopen. Wij vinden dat een prima idee, maar wij willen in dit voorstel pleiten dat onze gemeente de rol van de provincie als concessiehouder deelt zodat de gemeente voor de eigen stadslijnen meer kan afdwingen.
In het verkiezingsprogramma van Lokaal Tilburg staat: “Een openbare vervoersvoorziening met een goed bereik naar alle wijken en dorpskernen.”
15 minuten
We willen dat binnen elke wijk het openbaar vervoer dichtbij en bereikbaar is. We streven ernaar dat heel de stad bereikbaar is met openbaar vervoer en we willen een vervoersnet waarbij vanaf elke plek in de stad verbinding beschikbaar is binnen elke 15 minuten.
De huidige situatie en hoe dat zo gekomen is.
Sinds Tilburg het busvervoer (de T-bus) uit handen heeft gegeven aan de Provincie Brabant, nu alweer een slordige 15 jaar geleden, hebben we met lede ogen moeten aanzien dat de dienstregeling stukje bij beetje is verslechterd. We zijn in een vicieuze cirkel gekomen van lijnen en haltes die geschrapt zijn vanwege te weinig gebruik en vermindering van het aantal reizigers, wat weer als gevolg heeft dat nog meer haltes en lijnen worden geschrapt.
Sindsdien moeten we bij de provincie elke verbinding bevragen en maar zien of er een beslissing uitrolt die gunstig is voor Tilburg.
Openbaar vervoer? Daar gá je niet over, als gemeente!
Ondertussen kunnen we bij geen enkel beleidsterrein het openbaar vervoer betrekken, omdat we er geen zeggenschap over hebben. Denk aan de beleidsagenda’s over mobiliteit, bereikbaarheid, maar ook binnenstad en leefbaarheid. Het mobiliteitsbeleid van de Provincie drukt wel een stempel op al deze beleidsterreinen van de gemeente, maar zonder dat we daar invloed van betekenis op hebben.
De afgelopen jaren heeft de Provincie Brabant niet minder dan 18 visiedocumenten, beleidsdocumenten, agenda’s en dergelijke uitgebracht, dan wel laten uitbrengen. Deze zijn te vinden via deze link.
Dit toont weliswaar aan dat er een goede richting wordt gegeven maar vooral dat het te complex wordt gemaakt en dat het mobiliteitsbeleid – en dan met name het beleid op busvervoer – veel te ver weg staat van bewoners en ondernemers. Voor vereenvoudiging en verduidelijking voor de stad Tilburg is nodig dat we een zelfstandige ov-agenda kunnen ontwikkelen, waar nodig samen met regio en provincie. Als stad met 223.000 inwoners hebben we een veel inzichtelijker en overzichtelijker openbaar busvervoer nodig, dat kan meebewegen met de dynamiek van de stad, uitgevoerd door mensen ín de stad.
Reiziger centraal
Wij willen dat de reizigers écht betrokken worden bij het openbaar vervoer en ook zeggenschap krijgen. Het moet voor alle reizigers, maar ook voor vervoersmaatschappijen, duidelijk zijn wat de vraag is en wat de behoefte is. Voor Lokaal Tilburg is het belangrijk dat reizigers, onze inwoners, maar ook ondernemers worden betrokken uit het gehele concessiegebied, zodat Hart van Brabant goed vertegenwoordigd is.
In de beleidsstukken van de Provincie komen we weliswaar wat passages tegen over het belang van reizigers en de zeggenschap, maar naar mening van Lokaal Tilburg is nergens de inspraak van inwoners en ondernemers goed uitgewerkt en ingeregeld.
Voor Lokaal Tilburg is inwonersparticipatie echter geen bijzaak of optie, maar een harde voorwaarde.
Waarom willen we dit?
We willen een duurzaam en veilig vervoersnet waarbij de bussen volledig elektrisch, op waterstof of op zonne-energie functioneren.
- Omdat we onze bussen meer dan ooit nodig hebben als schoon vervoer voor iedereen. Want we willen wél meer bezoekers naar de Binnenstad maar tegelijk minder auto’s. En we willen dat inwoners zo mobiel mogelijk zijn en de vrije keuze hebben in het vervoer dat ze gebruiken.
- Om mobiliteit en bereikbaarheid te verbeteren en tegelijkertijd schoon en milieuvriendelijk maken, hebben we een fijnmazig netwerken nodig, met bussen die rijden op het juiste moment op de juiste plek.
-
- Bijvoorbeeld: De Ringbaanbus! – Een bus die niet alleen van het centrum naar een stadsdeel of een dorp rijdt en weer terug, maar die over de ringbanen de wijken met elkaar verbindt.
- Bijvoorbeeld: lightrail voor verbindingen met hoogfrequente bestemmingen voor forensen in de zo arbeidsintensieve bedrijven rondom de stad.
Om het busvervoer, als belangrijk onderdeel van de mobiliteit in de stad en als belangrijk middel in de leefbaarheid van de stad, goed, snel en efficiënt te kunnen regelen is het nodig dat we als groeiende stad met 240.000 inwoners in 2030 zélf organiseren en bepalen welke busvervoer we waar en wanneer inzetten. - Op 18 november 2021 heeft de raad een motie van Lokaal Tilburg e.a. aangenomen met als doel het realiseren van een nieuw transferium. Eigen regie over het busvervoer is hierbij noodzakelijk om dit goed te laten slagen.
-
Daarom stellen we voor om ons busvervoer weer terug te halen naar de regio en zelf te gaan organiseren mét deze regio: Hart van Brabant.
Doelen
- Samen met de ondernemers als (grote) werkgevers en de inwoners – de reizigers – kunnen besluiten waar we busvervoer nodig hebben en hoeveel. En waar niet.
Met veel minder bureaucratie flexibel kunnen zijn, op basis van behoefte van inwoners en ondernemers. - Onze inwoners en ondernemers medezeggenschap geven over het busvervoer. Welke haltes en diensten zijn nodig?
- Optimale bereikbaarheid van alle wijken en de binnenstad voor alle inwoners.
De Minister
De huidige concessie heeft een looptijd tot eind 2024. Echter: in november 2021 is besloten dat de huidige concessies in Brabant worden verlengd met 2 jaar, bij wijze van een noodconcessie. Dit vanwege het feit dat de maatregelen rond Covid nogal wat beren op de weg van het openbaar vervoer hebben gezet en het nu erg lastig is om een nieuwe concessie, een nieuwe aanbesteding uit te schrijven waarop busbedrijven succesvol kunnen reageren.
Dit betekent dat de huidige concessies blijven doorlopen tot 2026. Voor dit initiatiefvoorstel is dat gunstig, omdat voor het mogen uitzetten van een concessie eerst toestemming nodig is van de Minister middels een Algemene Maatregel van Bestuur. Een dergelijke procedure duurt gemiddeld drie jaar, zodat deze op tijd doorlopen kan zijn voor de eerste concessieprocedure van de Regio Hart van Brabant in 2024 – 2026.
Frans van Aarle: “Op kortere termijn willen wij als Lokaal Tilburg dat Tilburg ‘er scherper op zit’ bij de provincie, naar voorbeeld van de gemeente Eindhoven, die veel meer invloed uitoefent op de dienstregelingen in die regio. Maar op langere termijn willen we weer de volledige regie terug in handen.”
Artikel van Brabants Dagblad over ons voorstel: link. (Alleen voor abonnees.)